मेरो न्वारन

ठुला ठुला साहित्यकार ,लेखक र राजनीतिज्ञले आफ्नो नाम सँगै अपनाम पनि लेखेको देख्दा मलाई पनि यस्तै एउटा उपनाम झुण्ड्याउन मनलागेको थियो । तर के झुण्ड्याउने भन्ने टुङ्गोमा पुग्न सकेको थिईन । गाम्नागे, ब्याकुल माइला,अरमट्ठे साइलो,आयोदधौम्य, यस्ता यस्ता उपनाम राख्ने मान्छे देखेर सोच्थे - उपनाम राखे पछी ठुलो मान्छे भईन्छ ।

कान्तिपुर राष्ट्रिय दैनिकमा कती पटक तथाकथित लेख र प्रतिकृया पठाएको थिए । तर पटक्क नछपिएपछी मन मनै मुरिएर सोचेको थिए । अब आफ्नो अपनाम नै डा राख्छु । जब नामको अगाडि डा लेखिएको देखिन्छ तब पक्कै पनि मैले लेखेको लेखलाई बिशेष ध्यान दिएर हेर्ने छन । भलाई डा को अर्थ डाँका होस् कि डाक्टर । लेख अवश्य छापिनेछ । मैले बिद्याबारिधी गरेको छ छैन जाँच्न त कोही आउँदैन क्यारे । तर त्यो पनि कथै रह्यो । मैले त्यती बिघ्न मन पराए पनि त्यो नाम राख्न सकिन किन भने मलाई डर थियो फेरी चिकित्शक र बुद्धीजिवी बर्ग मेरो बिरुद्ध आन्दोलित होलान । टायर् बल्ला, नेपाल बन्द होला । बेकारमा मेरो उपनामको कारण देशलाई किन घाटा गराउनु, किन सर्वसाधारणलाई दु:ख दिनु भनेर त्यो पनि राख्न सकिन ।

म सानै उमेर देखी चित्र बनाउथे । मेरा चित्रहरु एकदम बिरक्त लाग्दो हुन्थे । नराम्रो भएर हो कि कुन्नी जो जो ले हेर्थे ( बुझ्नेले ) यस्तो उमेरमा यस्तो ' किन यस्तो छौ ' भन्थे । त्यो देखेर मेरो नाम 'बिरक्ते कान्छो' राखौ कि जस्तो नि लागेको थियो । तर मैले चित्र मात्र बिरक्तिदो बनाउथे । बाहिर त म एकदम फन्टुस थिए । यसरी द्वैध चरित्रलाई एउटै नामले सम्बोधन गर्दैन भनेर मैले त्यो नाम पनि त्यागे ।

बिज्ञानमा अथाहा रुची थियो । हेटौंडामा कक्षा ३ मा पढ्दा नारायण गौतम, काका हुनु हुन्थ्यो । उहाको र मेरो जोडी खुब जम्थ्यो । हामी कहिले खोलामा भ्यागुता समातेर जिउदै पतीले चिरेर शल्यकृया गर्थ्यौ । कहिले खेतको कुलो थुनेर साइकलको डाइनामोबाट बिद्युत निकालेर पुरै गाउमा बिजुल पुर्याउने योजना बनाउथ्यौ । कहिले केरा पकाउने कार्बाइटलाई बोतलमा राखेर बम बनाएर बिष्फोट गर्थ्यौ । पछी त्यही बिज्ञान सम्बन्धी आफ्नो उपनाम राखौ कि जस्तो नि लाग्थ्यो । तर काठमाडौं आएपछी बिज्ञान बाहेक अरु बिषयमा रुची बढ्दै गए । अनी बिज्ञान सम्बन्धी उपनाम सार्थक हुन सकेन ।

त्यसो त घरमा मेरा प्रशस्त उपनाम थिए । जिउ दुब्लो पातलो भएकोले मुसे,च्यासे,लुते मेरा प्रख्यात उपनाम थिए । तर जिम गरेर जिउ बनाउदै गएपछी त्यो उपनामहरु आँफै हराए ।

कक्षा १२ मा अध्ययन गर्दा मेरो साथीसँग जिस्केर फुर्ती सहित् आफ्नो नाम भन्दा मैले 'साक्षात सुशिल' सँग बोल्दाइ छस भनेको थिए । त्यसपछी मेरो मुखमा यो शब्द झुण्डियो । बल्ल मैले आफ्नो उपनाम अगाडि साक्षात राख्ने सोचे तर 'साक्षात' को शब्द प्राय जसो भगवानको अगाडि राखिन्छ । साक्षात बिष्णु , साक्षात ब्रम्हा । म त्यती ठुलो त छैन कि भगवानलाई बुझाउने शब्द राखौ । त्यही भएर मैले आफ्नै शब्द निर्माण गरे ' साक्ष्यात सुशिल' भनेर । साक्ष्यात शब्दले साक्षातलाई प्रतिस्थापना गरेको छु । यस 'साक्ष्यात' नामले ममा भएको सानो तिनो कलाकारिता, कबित्व, बिज्ञानको रुची , नेतागिरी , र आध्यात्मिकतालाई प्रतिनिधित्व गर्छ । कम्प्युटर भाषामा भन्दा 'साक्ष्यात' एउटा जिप्पड फोल्डर हो, यस भित्र अन्य फाइलहरु छन । ति फाइललाई अनजिप्पड गर्दै जिबनमा रन गर्ने काम सुशिल नामको ड्राइभरले गर्नेछ ।

के गर्नु मेरो न्वारन गर्ने बेलामा मलाई कसैले सोधेनन " बाबु तेरो नाम सुशिल राखौ भनेर " नत्र मैले नि जवाफ दिन्थे नि - सुशिल भनेको राम्रो बानी ब्यहोरा हो जुन ममा पटक्कै छैन । अब आँफै न्वारन गर्नु परेको छ ।

-साक्ष्यात सुशिल

नक्कली रु ५०

आज दिउसो के गरौ के गरौ भयो । अनी मेरो पुरानो डायरि पल्टाउने क्रममा मैले कक्षा ९ मा बनाएको ५० रुपैयाको नेपाली नोटको चित्र फेला पारे । यसमा मलाई गर्वनर सत्यन्द्र प्यारा श्रेष्ठको दस्तखत दुरुस्त लाग्छ । तर नोट पछाडि च्याङ्राको चित्र हुनुपर्ने गधाको जस्तो भए छ ।

अगाडिको भाग



पछाडिको भाग

भारतीय अतिक्रमण बिरुद्धको दिवस

१५ जुनमा भारतीय अतिक्रमण बिरुद्धको दिवसको रुपमा मनाउन प्रेरणा दिएकोमा माइसंसार परिवारलाई हृदय देखी नै धन्यवाद दिन चाहन्छु ।

कोशीको बाध ठुलो छ
त्यसको कैयौ गुणा ठुलो छ
हाम्रो सहनशिलताको बाध
कोशीको बाध फुटे बिहार बगाउछ
हाम्रो सहनशिलताको बाध फुटे
पुरै भारत तहस नहस बनाउछ
होसियार !



जतिखेर नि हुने बन्द, हड्ताल, र सानो सानो कुरामा हुने आन्दोलन प्रती आजित भएर एक पटक मदन भण्डारी मेमोरियल कलेजका ज्योति सरले नेपाली जनतालाई लगाउनु भएको आरोप कता कती सहि लाग्छ । उहा भन्नु हुन्थ्यो " नेपालीको राष्ट्रियता कहिले गुमेन । यदी अङ्रेज अथवा कुनै शक्तीले हाम्रो देश खोसेको भए सायद आज हामी राष्ट्रियता प्रती बलियो एकता देखाउथ्यौ । हातैमा जे धुलो झरे पछी त्यही सुनको फुल वास्तव मै सहि कुरा हो । " यहाँ जो जोले राष्ट्रियता र देश भक्तित्व देखाउछन या त बिदेश आएपछी महत्व बुझेका हुन या त किताब पढेर । हामीले कहिले देशको निम्ती लड्नु परेन । एकताका अङ्रेजसँग हाम्रा बहादुर पुर्खा लडेर जिते । त्यसपछी "बहादुर" को उपमा लिएर हामी सुत्यौ । आज सम्म सुतेको सुतेइ छौ । बेला बेलामा हुने ह्रितिक काण्ड र इराक काण्डमा बिउँझिन्छौ । अनी फेरी सुत्छौ ।

हाम्रो देशमा धेरै नेता जन्मिए कोही भारतको गुलामी गर्दै ठीक्क त कोही भारत तर्साउन चाइनाको गुलामी गर्दै ठीक्क । तर कसैले राष्ट्रियताको लागि नेत्रित्व दिएनन । न हामी सुतेकालाई बिउझाउने प्रयत्न नै गरे । आफ्नो सरकार टिकाउन राष्ट्रघाती सन्धि सम्झौता गर्दै गए । भारतले पनि खेलिरह्यो । कहिले माओवादीलाई हतियार दिएर खेल्यो, कहिले ज्ञानेन्द्रलाई उचाल्यो , कहिले सात दललाई उचाल्यो र अब मधेशबादी दल उचाल्यो । यो जसरी नि नेपालमा अस्थिरता रखिरहने र अन्तमा नेपाललाई सके सिक्किम नसके भुटान बनाउने षड्यन्त्र हो भन्ने कुरा मैले बारम्बार भन्दै आएको छु ।

म आजको दिन एउटा प्रस्ताव् राख्न चाहन्छु । भारतले भुमी मिचेको बिरोधमा सुरु भएको यस नेपाली आक्रोशलाई रचनात्मक काममा लगाउन र फेरी सुत्न नदिन , आजको दिनलाई "देश्भक्ती दिबस" मनाउन प्रस्तव गर्दछु । यहाँ गणतन्त्र दिबस मनाइन्छ तर राजतन्त्रबादीलाई यो स्विकार्य छैन । यहाँ प्रजातन्त्र दिबस मनाइन्छ तर जनबादीलाई स्विकार्य छैन । मज्दुर दिबस छ र मालिकलाई स्विकार्य छैन । नारी दिबसमा पुरुष हेर्या हेर्यै । राष्ट्रियता त सबैको स्विकार्य बिन्दु हुनु पर्ने हो । तर अफ्सोच यसको लागि एक दिन पनि सम्झना राख्ने दिन छैन । यसर्थ माइसंसारले गरेको प्रोत्साहन, मेरो प्रस्तव र सम्पूर्ण देश भक्त नेपालीको समर्थन भएमा यस दिबसलाई राष्ट्रिय दिबस बनाउन सकिने छ । यस दिबसमा निम्न कामहरु गरेर राष्ट्र हित गर्न सकिन्छ ।

- यस दिन बिदेशी गीत संगीत, सिनेमा र सस्क्रितीको प्रयोग नगर्ने ।
- सक्दो र उपलब्ध भए सम्म स्वदेशी उपभोग्य सामान, स्वदेशी कै पसलबाट खरिद गर्ने ।
- सैक्षिक क्ष्रेत्रमा राष्ट्रियता, सिमाना र राष्ट्रिय बिभुती सम्बन्धी कार्यक्रम गर्ने ।
- घर घरमा राष्ट्रिय झन्डा राख्ने ।
- धर्म, जात, लिङ र भाषाको खाडल पुर्दै "हामी नेपाली" भन्ने भावनाको बिकास गराउने ।
- मुलुक को कानुन को पूर्णत: पालन गरौ, कार्यालयमा बरु घण्टौ कुरौ तर एक सुको घुस नदिउ,जथाभाबी फोहर नफालौ,आफ्नो स्कुल, कलेज,क्लब वा कार्यालयको समुहमा आबद्ध भएर कम्तिमा एक दिन मुलुकको सेवा गरौ ।

यो कुनै सरकारको चुनावी नारा हुनेछैन । न कुनै देशको बिरोध गर्न ल्याइएको कार्यक्रम नै हो । हाम्रो देशको बिकास गर्न ल्याइएको सरक्षणबादी कार्यक्रम हो । अमेरिकी बजारमा बिदेशी सामान एक त छिर्न सक्दैन अर्को छिरेपनी धेरै समय टिक्दैन(चाइनिज अती सस्तो बाहेक ) किन भने अमेरिकी जनता अत्यन्त सरक्षणबादी छन । त्यस्तै फिन्ल्यान्डमा पनि स्वतन्त्रता पछी फिन्निश जनताले देखाएको सरक्षणबादको प्रभावले आज संसार कै सब भन्दा सुखी देश मध्य एक भएको छ । हरेक बिकासित देशको पछाडि यस्तै यस्तै सरक्षणबादले प्रेरणा दिएको हुन्छ । हाम्रो जस्तो बिकासोन्मुख र अशिक्षित देशमा झनै यसको आवश्यकता छ ।

आज देखी प्रण गरौ । जुन १५ को दिन "देशभक्ती दिवस"को नाममा हाम्रो देश नेपाललाई समर्पण गरौ । सबै नेपाली एक जुट भएर भारतीय अतिक्रमणको बिरोध गरौ ।

भारतीय अतिक्रमण मुर्दाबाद ।
जय नेपाल

-साक्ष्यात सुशिल