घोप्टेभिर आत्महत्या सेन्टर

मनोरन्जनात्मक समाचारको लागि निर्माण गरेको बिज्ञापन । यसमा मलाई साथ दिएकी छिन् प्रकृति अर्यालले । उनलाई एक पटक सिकाएको भरमै पुरै बिज्ञापन पढेकी थिईन । उनको स्वर पनि निकै राम्रो सुनिएको छ । तस्बिरहरु गुगलबाट खोजेर लिएको हुँ ।

मनोरन्जनात्मक समाचार

बडा दशैं २०६६ को उपलक्ष्यमा फिनल्याण्डको राजधानी हेल्सिन्कीमा आयोजित नेपाली कार्यक्रममा मैले मनोरन्जनात्मक समाचार प्रस्तुत गर्ने मौका पाएको थिए । स्कुलका दिन देखि नै बिभिन्न बिषयलाई समाचारको शैलीमा प्रस्तुत गर्ने गर्दथे । + २ मा पत्रकारिताको अध्ययनपछी त त्यहि गुण ह्वात्त बढेर आयो । मदन भन्डारी मेमोरियल कलेजको कार्यक्रमहरुमा "कमेडी न्युज" वाचन गर्ने प्राय: मै हुन्थे । बिजय कुमार पान्डे जस्तो कार्यक्रम प्रस्तोता तथा पत्रकार बन्ने ठुलै सपना पनि बुनेको थिए तर कारणबश: पत्रकारिताको अध्ययन छोडेर फिन्ल्यान्ड आउनु परेपछी त्यो सपना सपनै रह्यो । सहपाठी सुनिता पोख्रेल, सिम्रिका शर्मा तथा रुपेस श्रेष्ठ जसरी समाचार भन्न टेलिभिजनमा प्रस्तुत हुन नसके पनि युट्युब त छदै छ नी ।

भ्रमको खेती‏

मरेको भारतीयले जिउदो नेपाली ठग्छ भनेको सुनेको थिए । तर अहिले उनिहरुको ठगि वर्ल्डवाइड भए जस्तो लाग्छ । इन्क्रेडिबल इन्डिया भन्दै आफ्नो देशलाई बिश्वास नै गर्न नसक्ने भनि भ्रामक बिज्ञापन आज फिनल्याण्डको राजधानी हेलसिन्कीका गल्लि गल्लिमा कुदिरहेको छ ।
एक हप्ता अगाडी कलेजबाट फर्किदा रेलबाट गौतम बुद्धको फोटो भएको बस देखेको थिए ।

इन्क्रेडीबल इन्डिया भनेर आफ्नो देशलाई बिश्वास नै गर्न नसकिने भ्रमण गन्तब्य भनेर बिश्वास नै गर्न नसकिने बिज्ञापन दिईरहेको छ भारतले । संयुक्त राष्ट्रसंघ देखि राष्ट्रिय अन्तराष्ट्रिय क्षेत्रले गौतम बुद्धको जन्म स्थल नेपालको लुम्बिनी हो भनेर मान्यता दिईसकेको अवस्थामा पनि किन यी भारतीयहरु बेला बेलामा निउ खोज्छन ? गौतम बुद्धको मन्दिर भारतमा पनि होला तर उनीहरु शुद्ध मनले " बुद्धको जन्म नेपालमा भएको हो तर हाम्रो देशमा पनि उनको मन्दिर छ " भनेर पर्यटक तान्न खोजेका होइनन । "चादनी चोक टु चाइना" मा बुद्धको जन्मस्थल भारत हो भनेर प्रष्ट भनेको छ । त्यो बेला निर्देशक, बोल्ने कलाकार, सुटिङका कामदारहरु,सेन्सर बोर्डका मान्छे मध्ये कसैलाई थाहा थिएन होला त बुद्ध कहाँ जन्मिएका भनेर ? सबैलाई थाहा थियो । तैपनी हेपेर बोलेका हुन ।

फिन्ल्यान्डमा कती पय त्यस्ता मानिस पनि छ जसलाई नेपाल भन्ने देश छ भन्ने थाहा छैन ( यो हाम्रो लागि बेज्जतीको कुरा हो )जसलाई नेपाल भन्ने देश नै थाहा छैन , उसलाई बुद्धको जन्मस्थल नेपाल हो भन्ने कसरी थाहा हुन्छ ? सबै मानिसलाई गुगल खोलेर बुद्धको जन्मस्थल कहाँ पर्छ भनेर खोजिरहने समय र इच्छा त हुन्न नि । त्यो बिज्ञापन देख्ने जती मानिसले त सोच्ने नै भए कि बुद्धको जन्म स्थल भारतमा भएको भनेर । त्यस्तो महत्वपूर्ण पर्यटन स्थलको फाईदा अर्को देशले लिईरहेको ।

बसमा यस्तो बिज्ञापन देखेपछी इन्क्रेडीबल इन्डियाको आधिकारिक वेब साइटमा यो बिज्ञापनले पार्न सक्ने भ्रमको बारेमा कमेन्ट लेख्नु पर्यो भनेर के खोलेको थिए, त्यहा त झन " ओन स्पेसल रिजनको भिजिट इन्डिया - ल्याण्ड अफ लर्ड बुद्ध " लेखेको छ । करोडौ मानिसको आस्थाको प्रतिक महामानवको नाममा ठगि गर्न अलिकति लाज लाग्दैन ?
हुन त यसरी गालि त गर्न नहुने हो । फेरी " यो तिमीहरुको गौतम बुद्ध होइन, भारत कै लोकल बुद्ध हुन " भन्न बेर लगाउदैनन । त्यती बिज्ञापनको आधारमा बिरोध गरिहाल्न पनि नसकिने किन भने गौतम बुद्धको बिषय ट्रेडमार्क रजिस्टर गर्न मिल्दैन न त त्यस बिज्ञापनमा गौतम बुद्धको जन्मस्थलको बारेमा केही लेखिएको छ । एउटा तस्बिरले हजारौं शब्द बोल्छ, बोलाउन खोजिएका शब्दहरु भलै अरु नबुझ्लान तर हामी बुझ्न सक्छौ । त्यो बिज्ञापन त्यतिकै छोड्ने हो भने बुद्धको जन्म स्थल भारत नै रहेछ भन्ने भ्रम पर्न सक्ने भएकोले मैले हेल्सिन्कीको ट्याब्लोइड सपर मेट्रोकी पत्रकार हेइदी साल्मालाई यस बारेमा जानकारी दिए । उनीले पनि यस बिषयमा गम्भिरता देखाइन र भारतिय पर्यटन बोर्डका अधिकारी श्री एम आर पट्टानायकसँग अन्तर्वार्ता लिएर २१ सेप्टेबर २००९ मा मेट्रो पत्रीकामा छापिएको समाचार यस प्रकार छ ।


पत्रकार :भारत बुद्धको देश भनेर के अर्थ दिन खोजिएको हो ?
पर्यटन अधिकारी :भारतमा बौद्ध,हिन्दू ,जैन र सिख गरी चार धर्मका बिकास भएका हुन । भारत मुस्लिम र क्रिश्चियनको पनि देश हो ।
(स्मरण रहोस् हिन्दु धर्मको सर्वोच्च ग्रन्थ बेदको लेखन तनहुँको व्यास गुफामा भएको थियो । त्यो नै हिन्दू धर्मको श्रोत हो ।)

पत्रकार :नेपालीहरु भन्छन " बुद्ध नेपालको दक्षिणी भागमा जन्मिएका हुन , भारतमा होइन "
पर्यटन अधिकारी : हो बुद्धको जन्म नेपालमा भए पनि पछी भारत आए । उनको जन्म नेपाल र भारतको सिमानामा भएको हो जुन पहिला भारतको एउटा भाग थियो । (दार्जिलिङ,सिक्किम,नैनिताल,कुमाउ,गढवाल पनि पहिला नेपालको भाग थियो । अब भारतको आधा राज्य नेपालको हो भन्ने ?)

पत्रकार : जनवरीमा भारतिय कमेडी सिनेमामा बुद्ध नेपालमा जन्मेको भनेपछी त्यसको ठुलो बिरोध भएको रहेछ ।
पर्यटन अधिकारी :यो त मैले पहिलो पटक सुन्दै छु ।
(कती मुर्गा बनाउन सक्छौ है । चादनी चोक टु चाइना फिल्म नहेरेको ?)

पत्रकार :भारतले बुद्धको जन्म भुमी नेपाल नै हो भनेर खुलेर किन स्विकार्दैन ?
पर्यटन अधिकारी :म पर्यटन अधिकरी हुँ । यो पश्न राजनितिक भएकोले उत्तर दिन सक्दिन ।
(आच्छु आच्छु पारेपछी सबै त्यस्तै भन्छन ।)

यस किसिमको अमुर्त बिज्ञापनले भगवान गौतम बुद्धको जन्म स्थलको बारेमा भ्रम फैलाइरहेको हुँदा भ्रम निवारण गर्न आफ्नो आफ्नो तर्फबाट सके जती गर्नुपर्छ । यो धर्म र सम्प्रदायको बिषय होइन, राष्ट्रियता हो ।

तस्बिर : साक्ष्यात सुशिल तथा इन्क्रेडिबल इन्डियाको स्क्रीन सट )